Krawaty w PRL-u

Fani i miłośnicy twórczości Stanisława Barei, aczkolwiek, jak mniemam, nie tylko oni, z pewnością dobrze pamiętają, taką oto scenę z filmu ”Miś”. Zdarzenie ma miejsce w kawiarni, gdzie niezadowolony z czystości szklanki klient, wyraża swe oburzenie w sposób dość jednoznaczny. Odpowiedzią na to, jest dialog na zapleczu, między paniami, w rzeczonej kawiarni pracującymi. Rzecze otóż jedna do drugiej: -Pani wytrze tę szminkę, bo klient znów będzie się pieklił!, Na to zagadnięta odpowiada: -Trzeba dać napis, żeby wpuszczać tylko w krawatach. Klient w krawacie jest mniej awanturujący!…
Właśnie. Krawat, i jego magiczna moc! W czasach PRL-u ta część męskiej garderoby mogła być lekiem na całe zło, w postaci niekulturalnych gości, nie tylko kawiarnianych. Choć wydaje się to dziś śmieszne, to w tamtych czasach obywatel noszący krawat był postrzegany znacznie lepiej, co niewątpliwie pomagało w załatwianiu spraw codziennych i zdawało by się prozaicznych. Wspomnianą scenkę z filmu „Miś” traktujemy jako oczywistą ironię obrazu tamtych lat. Lecz zwrócimy uwagę na fakt, że to właśnie krawat został w filmie wykorzystany, jako ta cześć męskiej garderoby, która z mężczyzn mało obytych z kulturą osobistą, miała uczynić przykład savoir-vivre’u. No, i nie bez kozery, zresztą. Od chwili ’narodzin’, krawat nieodmiennie i nierozerwalnie kojarzył się z kulturą i elegancją. Choć oczywiście przez wieki zredefiniował swe pierwotne znaczenie, to jednak jego etymologia, podświadomie już zawsze, będzie nam się kojarzyć z wysoką kulturą osobistą noszącego, i jego nienagannymi manierami.

Krawat oferta krawatów podkreśla przecież nie tylko charakter męskiego ubioru, lecz także jednocześnie niejako obliguje do pewnych form zachowań, zachowań nienagannych, bliskoznacznych z pojęciem wysokiej kultury osobistej. I choć od wszystkiego napotkać możemy wyjątki, to chyba właśnie dlatego niekwestionowany kontestator PRL-owskiej rzeczywistości i ludzkich zachowań tamtego okresu, przywołał krawat, jako ten czynnik, który nawet z największego abnegata może uczynić wytwornego, kulturalnego człowieka.